Küresel makroekonomik veriler emtia fiyatlamalarında belirleyici unsur olmayı sürdürürken, ABD yönetiminin korumacı politikalarının ekonomiye olası etkilerine yönelik endişeler fiyatlamalara yansıdı.
ABD ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde beklentilerin üzerinde büyüyerek bu konudaki kaygıları azalttı. Ülke ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yıllıklandırılmış bazda yüzde 3,3 büyüme kaydetti. Bu sayede ülke ekonomisinin büyümesi, ilk tahmin olan yüzde 3'ün üzerine revize edildi. Söz konusu dönemde büyümenin yukarı yönlü revizyonunda yatırımlar ve tüketim harcamaları etkili oldu. ABD ekonomisi, yılın ilk çeyreğinde yüzde 0,5 daralmıştı.
Temmuzda kişisel tüketim harcamaları aylık yüzde 0,5 artarken, Fed'in yakından izlediği çekirdek PCE fiyat endeksi aylık yüzde 0,3 yükseldi, yıllık artış ise yüzde 2,9 ile son beş ayın en yüksek seviyesinde gerçekleşti. Aynı dönemde ABD'nin mal ticareti açığı, ithalattaki sıçramanın etkisiyle yüzde 22,1 artarak 103,6 milyar dolara yükseldi.
Siyasi tarafta ise Trump, pazartesi günü Lisa Cook'un bir veya daha fazla mortgage sözleşmesinde yanlış beyanlarda bulunmuş olabileceğine dair yeterli neden olduğunu öne sürerek, Fed yasasının kendisine verdiği yetkilere işaretle görevden alındığını duyurdu.
Bu gelişmelerin ardından Lisa Cook hukuk yoluyla hakkını savunacağını belirterek, Washington'daki federal bölge mahkemesinde dava açtı. Davanın ilk duruşması cuma günü görüldü ve duruşma sonunda Cook'un görevinden alınmasını geçici olarak durdurma talebine ilişkin karar çıkmadı.
Tarifelerle ilgili olarak ise piyasalar kapandıktan sonra bölünmüş bir ABD temyiz mahkemesi, Trump'ın gümrük vergilerinin çoğunun yasa dışı olduğuna karar verdi ve bu karar vergileri önemli bir uluslararası ekonomik politika aracı olarak kullanmasını engelledi.
Mahkeme, Trump yönetimine ABD Yüksek Mahkemesi'ne itirazda bulunma şansı vermek için tarifelerin 14 Ekim'e kadar yürürlükte kalmasına izin verdi.
Gelecek dönem için Fed başkanı adayları da yatırımcıların odağına şimdiden yerleşti. ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Fed başkanlığı için 11 güçlü adayın bulunduğunu belirterek, İşçi Bayramı'ndan sonra mülakatlara başlayacaklarını ve Trump'a aday listesinin son halini sunacaklarını kaydetti.
Bununla birlikte, Fed tarafında Fed Yönetim Kurulu Üyesi Christopher Waller, eylül toplantısında 25 baz puanlık bir faiz indirimini destekleyeceğini belirterek, ilerleyen 3 ila 6 ay içinde ilave faiz indirimleri öngördüğünü yineledi.
Söz konusu gelişmelerin ardından ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı yüzde 4,23 seviyesinde tamamlarken, dolar endeksi yüzde 0,1 artışla 97,8'e çıktı.
ALTININ ONSUNDA HAFTALIK KAPANIŞ REKORU
Değerli metaller, Fed Başkanı Jerome Powell'ın Jackson Hole Ekonomi Politikası Sempozyumu'nda verdiği güvercin mesajların ardından haftaya faiz indirimi beklentileriyle yükselişle başlarken, hafta içinde açıklanan makroekonomik veriler ve Fed'in bağımsızlığına dair gelişmelerin etkisiyle pozitif seyrini sürdürdü.
Altının ons fiyatı, ABD enflasyon verilerinin Fed'in gelecek ay faiz oranlarını düşürebileceği beklentilerini güçlendirmesiyle nisan ayından bu yana en iyi aylık performansını göstererek aylık bazda yüzde 4,8 yükseldi.
Tüm zamanların en yüksek haftalık kapanışını 3 bin 448,21 dolardan yapan altının onsu, dolar endeksindeki zayıflama ve Fed'in bağımsızlığına ilişkin endişelerle 3 bin 453,88 dolara kadar çıkarak 22 Nisan'daki rekorun ardından en yüksek seviyesini gördü.
Gümüşün ons fiyatı da altınla birlikte değer kazanırken, 40 dolar seviyesine yakın bir seyir izledi ve 12 Eylül 2011'deki 40,68 dolarlık fiyatın ardından görülen en yüksek seviye olan 39,74 dolardan haftayı tamamladı.
Platin tarafında ise Güney Afrikalı platin üreticisi Impala Platinum'un CEO'su Nico Muller, üretimi kontrollü artırma çağrısında bulundu. Hazirandan bu yana Çin'in artan ithalatı ve Güney Afrika'daki arz düşüşü sayesinde platin fiyatları toparlanırken, Muller yeni üretimin pazarda arz fazlasına yol açabileceği konusunda uyardı.
Dünyanın büyük paladyum üreticilerinden Sibanye-Stillwater, yılın ilk yarısında zararının azaldığını açıkladı. ABD'de uygulanan üretim teşvik kredileri sayesinde şirketin paladyum faaliyetleri destek bulurken, Sibanye yönetimi Rus paladyumuna yüzde 50 ek vergi getirilmesi için ABD'ye resmi başvuru yaptığını duyurdu. Analistler ise bu adımın, küresel paladyum piyasasında fiyat oynaklığını artırabileceğini belirtti.
Bu gelişmelerle değerli metallerde, ons bazında fiyatlar, altında yüzde 2,2, gümüşte yüzde 2,2, platinde yüzde 0,2 arttı, paladyum yüzde 1,4 değer kaybetti.
BAZ METALLERDE KRİTİK MİNERALLERE İLİŞKİN LİSTEDE GÜNCELLEME
Baz metallerde geçen hafta kritik minerallere ilişkin listede yapılan güncellemeler fiyatlamalar üzerinde etkili olurken, piyasaların kapanışının ardından yatırımcıların odağına Temyiz Mahkemesi'nin tarifeler hakkında verdiği karar yerleşti.
ABD, ekonomi ve ulusal güvenlik açısından önemleri nedeniyle 2025 yılı için kritik mineraller listesine bakır ve potasyumun da eklenmesini önerdi. Taslak listeye gümüş, kurşun ve silikon da eklendi.
ABD İçişleri Bakanlığı'na bağlı Jeolojik Araştırmalar Kurumu, taslak listeyi Federal Sicil'de yayınladı ve liste 30 gün boyunca kamuoyunun görüşüne açık kalacak.
İçişleri Bakanı Doug Burgum, taslak listenin ABD'nin ithalata olan bağımlılığını azaltmak ve yerli üretimi artırmak için bir yol haritası sunduğunu söyledi.
Analistler, genellikle üç yılda bir güncellenen listeye dahil edilmenin, projelerin federal fon almaya uygun hale gelmesini, izin süreçlerinin kolaylaştırılmasını ve ithalata uygulanan tarifeler nedeniyle daha rekabetçi olunmasını sağlayabileceğini belirtti.
Ulaştırma, savunma ve ABD elektrik şebekesinde yaygın olarak bakırın kullanıldığını vurgulayan analistler, veri merkezleri ve yapay zekanın yükselişiyle birlikte yirmi yıl aradan sonra ilk kez artan elektrik talebi nedeniyle şebekenin yenilenmesi gerekliliğinin altını çizdi.
Bu gelişmelerle baz metallerde tezgah üstü piyasada bu hafta fiyatlar libre bazında nikelde yüzde 3, bakırda yüzde 1,4, çinkoda yüzde 0,7 ve kurşunda yüzde 0,1 değer kazanırken, alüminyumda yüzde 0,1 değer kaybetti.
PETROL FİYATLARINDA TALEP ENDİŞESİ
Brent petrol fiyatları, Ukrayna'nın Rusya'ya yönelik saldırılarının artmasıyla desteklenen arz endişeleri sonucu haftaya yükselişle başladı.
Trump'ın Hindistan'a uyguladığı ek gümrük vergisinin yol açtığı kaygılar ve ABD'de yaz seyahat döneminin sona ermesiyle talebin zayıflayacağı beklentisi ise fiyatlardaki yükselişi törpüledi.
Piyasalarda, Yeni Delhi'nin Washington'un Rus petrolü alımlarını durdurma baskısına nasıl yanıt vereceği ve bunun küresel arza olası etkisi yakından takip edilirken, uzmanlar Hindistan'ın kısa vadede Rusya'dan petrol alımına devam edeceğini öngörüyor.
ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA), ülkedeki ticari ham petrol stoklarının geçen hafta 2,4 milyon varil azaldığını açıkladı. Piyasa beklentisi, stokların 1,7 milyon varil azalacağı yönündeydi. Ülkede, benzin stokları ise yaklaşık 1 milyon 200 bin varil geriledi.
Stoklardaki düşüşler yaz seyahat dönemindeki güçlü talebe işaret etse de sezonun bitişiyle talebin zayıflayacağı endişeleri ve yatırımcıların ileriye dönük talep riskini değerlendirmesi fiyatlardaki yükselişi törpüledi.
Bu gelişmelerle, Brent petrolün varil fiyatı yüzde 0,1 artarken, New York Ticaret Borsası'nda işlem gören doğal gazın İngiliz termal birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 11,1 değer kazandı.
TARIM EMTİA FİYATLARINI İHRACAT VERİLERİ DESTEKLEDİ
Tarım emtia piyasasında tamamlanan haftada arz fazlası beklentileri fiyatlar üzerinde baskı oluştururken, ABD'den gelen güçlü ihracat verileri fiyatlamalara yukarı yönlü destekledi.
Chicago borsasında buğday fiyatları, Rusya'nın rekor üretim tahminleri ve Avrupa'da düşük kalite nedeniyle dalgalı bir seyir izledi. ABD'nin haftalık ihracat satışlarının beklentilerin üzerinde gelmesi ise fiyatlamalara pozitif yansıdı.
Mısır piyasasında da Meksika ve Japonya başta olmak üzere güçlü dış talep fiyatlamalara destek sağladı.
Soya fasulyesinde ise ABD-Çin ticaret gerilimi ve Çin'in Güney Amerika menşeli alımlara yönelmesi fiyatlarda baskı yarattı. Bununla birlikte ABD'nin yeni sezon için açıkladığı yüksek ihracat satışları fiyatlardaki kayıpları törpüledi.
Bu gelişmelerle, bu hafta Chicago Ticaret Borsası'nda kile başına fiyatlar soya fasulyesinde yüzde 0,5 değer kaybederken, pirinçte yüzde 2,3, buğdayda yüzde 1,2 ve mısırda yüzde 2,1 arttı.
ABD'de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange'te libre bazında fiyatlar, kahvede yüzde 1,5 artarken, pamukta yüzde 2,2 ve şekerde yüzde 0,9 azaldı. Kakaonun ton başına fiyatı ise haftayı yüzde 0,4 azalışla tamamladı.
