Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun arz kesintilerine ek olarak, Suudi Arabistan'ın gönüllü olarak uyguladığı günlük 1 milyon varillik üretim kesintisinin akıbetinin petrol fiyatlarının gidişatına yön vermesi bekleniyor.
Suudi Arabistan liderliğindeki 13 üyeli OPEC ile Rusya önderliğindeki OPEC dışı petrol üreticisi 10 ülkenin enerji ve petrol bakanları piyasa koşullarını değerlendirmek ve üretim politikalarını gözden geçirmek üzere pazar günü Avusturya'nın başkenti Viyana'da bir araya gelecek.
Piyasalar toplantıda, Suudi Arabistan'ın temmuzdan bu yana gönüllü olarak uyguladığı günlük 1 milyon varillik ek üretim kesintisine 2024'te de devam edip etmeyeceği sorusunun cevabını arayacak.
2024'ÜN GENELİNDE DAHA DENGELİ BİR PİYASA BEKLENİYOR
Suudi Arabistan ve Rusya'nın başı çektiği üretici ülkeler, her ne kadar üretim seviyelerine ilişkin kararları piyasaları sağlıklı bir dengede tutmak için aldıklarını söyleseler de arz kesintileri ülkelerin petrol fiyatlarını istenilen seviyede tutma ve böylece gelirlerini koruma amacını da taşıyor.
Petrol fiyatları, geçen hafta, piyasalarda oluşan zayıf talep ve arz fazlası endişeleriyle son 4 ayın en düşük seviyelerini gördü. Brent petrolün varil fiyatı 76,60 dolara, WTI ham petrolün varil fiyatı ise 72,17 dolara kadar geriledi.
Uluslararası Enerji Ajansının son yayımlanan petrol piyasası raporuna göre, küresel petrol talebinin gelecek yılın ilk çeyreğinde günlük ortalama 101,5 milyon varile ulaşması bekleniyor. Aynı dönemde, OPEC+ grubunun mevcut anlaşması dikkate alındığında, küresel petrol arzının günlük ortalama 102,8 milyon varil olacağı öngörülüyor. Bu, üretim kesintilerine rağmen günlük yaklaşık 1,3 milyon varillik arz fazlasına işaret ediyor.
İkinci ve üçüncü çeyrekte arz fazlasının kademeli olarak azalacağını, son çeyrekte ise arzın talebin bir miktar gerisinde kalacağını öngören rapora göre, 2024'ün tamamı için talebin günlük ortalama 102,9 milyon varil, arzın günlük ortalama 103,4 milyon varil olacağı tahmin ediliyor. Böylece, gelecek yıl için günlük ortalama 500 bin varil arz fazlası bekleniyor.
OPEC'in ekim ayına ilişkin aylık petrol piyasası raporuna göre de küresel petrol talebinin gelecek yılın ilk çeyreğinde günlük ortalama 103,6 milyon varil olacağı hesaplanıyor. OPEC, küresel petrol arzının ekimde günlük ortalama 101,6 milyon varil olarak açıklamıştı.
Norveç merkezli bağımsız araştırma kuruluşu Rystad Energy'e göre, Suudi Arabistan'ın üretim kesintisini sonlandırması durumunda, gelecek yılın ilk çeyreğinde arz tarafında artış gözlenecek ve piyasalar dengelenecek. Yılın ikinci çeyreğinde ise piyasalar günlük 600 bin varili aşan arz fazlası ile karşı karşıya kalacak. Bu yılki günlük ortalama 1,2 milyon varillik arz açığı göz önüne alındığında, petrol piyasasının gelecek yıl nispeten dengede olacağı tahmin ediliyor.
"PETROL FİYATLARINDAKİ DÜŞÜŞ, TOPLANTIDAN ÇIKACAK KARARA İLİŞKİN FİKİR VEREBİLİR"
Rystad Energy Kıdemli Başkan Yardımcısı Jorge Leon, AA muhabirine, piyasaların Suudi Arabistan'ın temmuzdan bu yana uyguladığı günlük 1 milyon varillik gönüllü üretim kesintisi kararının akıbetini yakından takip ettiğini söyledi.
Leon, Suudi Arabistan'ın üretimi sınırlandırarak fiyatları yüksek tutmaya çalıştığını, uyguladığı sıkı petrol arzı politikasıyla küresel pazardaki payını da azalttığını kaydetti.
Petrol fiyatlarının son haftalarda ciddi bir düşüş trendinde olduğuna dikkati çeken Leon, "Bilindiği üzere Suudi Arabistan fiyatların varil başına en az 80 dolar olmasını istiyor, bu son düşüş ise OPEC+ grubu toplantısından çıkacak karara ilişkin fikir verebilir." dedi.
Leon, Suudi Arabistan'ın günlük 1 milyon varillik üretim kesintisini ilk olarak hazirandaki OPEC+ grubu toplantısında duyurduğunu, söz konusu arz kesintisini önce eylül, daha sonra yıl sonuna kadar uzattığını anımsatarak, şunları kaydetti:
"Piyasalar Suudi Arabistan'ın vereceği karara odaklanmış durumda. Ülke bu kesintileri 2024'e uzatabilir, kademeli olarak azaltabilir veya 2023 sonu itibarıyla tamamen son verebilir. Ne yönde olursa olsun, Suudi Arabistan'ın kararının petrol piyasaları ve özellikle de gelecek yılın petrol fiyatlarında önemli etkileri olacak."
OLASI SENARYOLAR VE 2024 PETROL FİYATLARINA ETKİSİ
Suudi Arabistan'ın üretim politikasına ilişkin olası kararları ve bunların petrol fiyatlarına etkilerine ilişkin beş farklı senaryo üzerinde çalıştıklarını belirten Leon, şu ifadeleri kullandı:
"Suudi Arabistan'ın gönüllü üretim kesintisine 2024'te devam etmeyeceğini varsaydığımız senaryoda, piyasadaki düşüş eğiliminin devam edeceği ve petrol fiyatlarının gelecek yıl varil başına ortalama 80 doların biraz üzerinde olacağı öngörülüyor. Kesintilerin Nisan 2024'e kadar uzatıldığı ve daha sonra Ağustos 2024'e kadar kademeli olarak azaltıldığı tam tersi bir senaryoda ise petrol fiyatlarının gelecek yıl varil başına ortalama 96 dolar olacağı hesaplanıyor."
Leon, "Gelecek yıl ortalama petrol fiyatlarının, üretim kesintisinin çok hızlı bir şekilde azaltılarak Nisan 2024'e kadar tamamen sonlandırıldığı senaryoya göre 84 dolar, Haziran 2024'e kadar kademeli olarak azaltıldığı senaryoya göre 87 dolar, Ocak ve Şubat 2024'e kadar uzatıldıktan sonra Temmuz 2024'e kadar kademeli olarak azaltıldığı senaryoya göre ise 92 dolar olması bekleniyor." diye konuştu.
Uluslararası Para Fonu'nun son tahminine göre, Suudi Arabistan için tercih edilir petrol fiyatının varil başına 86 dolar olduğuna dikkati çeken Leon, ülkenin bu fiyat seviyesine ulaşmak için en azından Haziran 2024'e kadar pazar payından feragat etmeyi göze alacağını da sözlerine ekledi.
