Çin, DTÖ'de "gelişmekte olan ülke" statüsünün sağladığı "özel ve farklılaşan muamele" ayrıcalıklarını (SDT-ÖLM) bırakacağını açıklamıştı. Okonjo-Iweala, yaptığı açıklamada, Pekin'in söz konusu kararının DTÖ için çok önemli olduğunu, kararı memnuniyetle karşıladıklarını belirtti.
Pekin'in kararının küresel ticaret sistemini daha adil ve dengeli hale getireceğini savunan Okonjo-Iweala, "Bu, DTÖ için çok önemli bir an." ifadesini kullandı.
DTÖ Genel Direktörü Okonjo-Iweala, Çin'in kararının Örgütün reformuna güçlü bir destek sinyali verdiğini ve Örgütün tüm üyeleri için daha eşit şartlar oluşturulmasına yardımcı olacağını belirterek, "Bu adım, tartışmaları şüphesiz canlandıracak ve 21. yüzyıl için daha çevik ve etkili bir organizasyon oluşturma yolunda ilerlememize yardımcı olacak." değerlendirmesinde bulundu.
ÇİN'İN KARARI
Çin Başbakanı Li Çiang, 80. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu görüşmeleri marjında düzenlenen "Küresel Kalkınma Girişimi" toplantısında yaptığı açıklamada, "Çin, sorumlu bir büyük gelişmekte olan ülke olarak, halihazırdaki ve gelecekteki DTÖ müzakerelerinde özel ve farklılaşan muamele ayrıcalıklarını kullanmayacak." demişti.
Li, DTÖ'nün en az gelişmiş ülkelerin küresel ticaret sistemine entegrasyonuna destek için başlatılan "Çin Programı"na mali kaynak sağlamayı sürdüreceğini de belirtmişti.
DTÖ KURALLARI
DTÖ anlaşmalarının gelişmekte olan ülkelere tanıdığı "özel ve farklılaşan muamele" hakkı, bu ülkelere sözleşmeleri ve yükümlülükleri daha uzun sürede uygulaması, ticari çıkarlarının korunması ve fırsatların yaratılması, örgüt çalışmalarını yürütmek, uyuşmazlıkları çözmek ve teknik standartları sağlamak için gerekli altyapıyı oluşturmalarına destek sağlanması gibi ayrıcalıkları içeriyor.
DTÖ'de ÖLM kuralları, gelişmekte olan ülkelere sanayisini korumak için daha yüksek gümrük tarifeleri veya sübvansiyonlar kullanma konusunda daha fazla esneklik de tanıyor.
Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi Çin, kendisini gelişmekte olan ülke olarak tanımlayarak, daha yüksek gümrük tarifeleri belirleme ve sübvansiyon kullanma gibi ÖLM avantajlarından yararlanma hakkı elde ediyordu.
ABD ise ÖLM uygulamasının gelişmekte olan ülkelere haksız avantajlar sağladığını iddia ederek, Çin ve diğer büyük ekonomilerin gelişmekte olan ülkelere tanınan bu hakları kullandıkları sürece DTÖ'de önemli bir reformun olamayacağını savunmuştu.
Daha önce Çin'in gelişmekte olan ülke statüsünden mi vazgeçeceği yoksa sadece ayrıcalıklarından mı feragat edeceği belirsizdi.
Çin Ticaret Bakanlığına göre, statü resmi olarak geçerliliğini koruyacak, ancak DTÖ kurallarının uygulanması için daha uzun süreler gibi ilgili avantajlar artık kullanılmayacak. Ancak bu feragatten herhangi bir zamanda vazgeçilebilecek.
Çin'in kararı, ülkenin geleneksel olarak kendisini temsilcisi olarak gördüğü Küresel Güney'e bir sinyal olarak da değerlendirildi.
Ayrıca, Çin'in ülkeler arasındaki ticaret kurallarıyla ilgilenen tek uluslararası organizasyon olan DTÖ hakkındaki son açıklaması, dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında (ABD ve Çin) aylarca süren ticaret geriliminin ardından gelmesi dikkati çekti.
DTÖ'DE REFORM
Öte yandan, değişen küresel ekonomik ve ticari şartlara uygun olarak kendini yenilememekten kaynaklanan sıkıntıları artan DTÖ'nün ticaret savaşlarıyla temellerinin sarsıldığı iddia ediliyor. Örgütte reform çağrıları gittikçe artıyor.
Okonjo-Iweala, ABD Başkanı Donald Trump'ın gümrük vergileriyle zor durumda kalan Örgütü canlandırmak için kapsamlı reformları değerlendiriyor.
