Ticaret Bakanlığınca hazırlanan "dış ticaret sermaye şirketi" ve "sektörel dış ticaret şirketleri" statülerine ilişkin tebliğler, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Bakanlıktan konuya ilişkin yapılan açıklamada, küresel ticaretteki ağırlık merkezlerinin değiştiği, tedarik zincirlerinin baştan kurgulandığı ve rekabetin yeniden tanımlandığı bir dönemde, "Ticarette Türkiye Yüzyılı" vizyonu doğrultusunda ihracatı sürdürülebilir olarak artırmak ve niteliksel olarak dönüştürmek hedefiyle "Özel Statülü Şirketler Modeli"nin stratejik bir reform olarak hayata geçirildiği belirtildi.
"Özet statülü şirketler"in, sermayesi güçlü, ihracat tecrübesi yüksek, kurumsal yapısı nitelikli olan ve işbirliği yaptığı firmaların ihracat süreçlerini desteklemek üzere yapılandırılmış dış ticaret şirketi olduğu belirtilen açıklamada, şunlar ifade edildi:
"Özel Statülü Şirketler Modeli, Türkiye'nin küresel rekabet gücünü artırma noktasında ekonomik dinamizmine çok boyutlu katkılar sunacak. Firmalarımız gerek bu şirketlerin ortağı olarak gerek bu şirketlerle işbirlikleri yaparak güçlerini Özel Statülü Şirketler çatısı altında birleştirerek, küresel pazarlarda güçlü bir şekilde hareket edecek. Yürürlüğe giren yeni düzenlemelerle şeffaf ve denetlenebilir bir yapı oluşturularak, özel statüye sahip firmaların kapasiteleri güçlendirilecek. Bu şirketlerin hizmet verdiği ihracatçı firma sayısı artırılacak. İhracatçılarımıza bu şirketlerce sağlanan hizmet kalitesi standartları yükseltilecek. İhracatçılarımızın, statü sahibi şirketlerin sunduğu finansmana erişim olanakları başta olmak üzere tüm imkanlardan daha etkin yararlanması sağlanacak. İhracat Konsorsiyumları düzenlemesinin ardından bu tebliğler, altyapısı güçlendirilen Özel Statülü Şirketler Modeli firmalarımızı finansmandan pazarlamaya, ham madde temininden ihracata kadar tedarik zincirinin her aşamasında güçlü bir şekilde destekleyecek. Oluşturulan bu bütüncül yaklaşım, ihracatın sürdürülebilir biçimde artırılmasına, ihracatçılarımıza aracılık eden kurumsal yapıların güçlendirilmesine ve Türkiye'nin dış ticarette rekabet gücünün daha da geliştirilmesine önemli katkılar sağlayacak."
TEBLİĞLERİN DETAYLARI
"Dış ticaret sermaye şirketi" statüsüne ilişkin tebliğle uzmanlaşma ve ölçek ekonomisinin getirdiği avantajlardan faydalanarak şirketlerin dış pazarlara açılmalarını sağlamak, ihracata ivme kazandırmak ve Türkiye'nin uluslararası ticaretten daha yüksek pay alabilmesini temin etmek amacıyla şirketlere dış ticaret sermaye şirketi statüsü verilmesi, söz konusu statünün geri alınması ile bu statüye ilişkin yetki ve sorumluluklara dair usul ve esaslar düzenlendi.
Buna göre, statü verilecek şirketlerin, bir önceki takvim yılında en az 100 milyon dolar ihracat gerçekleştiren ve en az 10 milyon lira ödenmiş sermayeli anonim şirket olması gerekecek.
Şirketlere, her yılın ocak ayının son gününe kadar başvurulması kaydıyla statü verilebilecek veya halihazırda statüyü haiz firmalar için söz konusu statü yenilenebilecek.
Yürürlükteki kararda yer almayan şirketlere, talepleri halinde başvuru tarihi itibarıyla 12 ay geriye gitmek suretiyle yapılacak inceleme sonucu, gereken şartları taşıdıklarının belirlenmesi durumunda, yürürlükteki karara ek yapılarak statü verilebilecek.
Statü, yayımlandığı tarihten itibaren müteakip yıla ait karar yayımlanıncaya kadar geçerli olacak. Dış ticaret sermaye şirketleri, başka şirketlerin ihracatına aracılık edebilecek.
Şirketler, kendi nam ve hesaplarına yurt içinden bizzat satın aldıkları ve tedarik ettikleri malların ihracatında bu malların üretimi, temini ve ihracatıyla ilgili düzenlenen tüm belgelerden idari ve cezai yükümlülükler açısından sorumlu tutulacak.
Bugünden itibaren 31 Aralık 2026'ya kadar statü başvurusunda bulunacak anonim şirketler için en az 2 milyon lira ödenmiş sermayeye sahip olması şartı aranacak.
Yürürlükten kaldırılan Dış Ticaret Sermaye Şirketi Statüsüne İlişkin Tebliğ kapsamındaki dış ticaret sermaye şirketlerinin statüleri 2026 yılına ilişkin karar yayımlanıncaya kadar korunacak ve bunlar hakkında bu tarihe kadar yürürlükten kaldırılan tebliğ hükümleri uygulanmaya devam edilecek.
SEKTÖREL DIŞ TİCARET ŞİRKETLERİ DE DÜZENLENDİ
Sektörel Dış Ticaret Şirketleri Statüsüne İlişkin Tebliğ ile de şirketlerin ihracat amacıyla bir araya gelerek dünya pazarlarına yönlendirilmesini sağlamak üzere, ihracat, finansman, tedarik, nakliye, sigorta, gümrükleme konularında hizmet sağlayarak dış ticarette uzmanlaşmaları ve bu suretle daha etkin faaliyet göstermeleri için bu kuruluşlara "sektörel dış ticaret şirketi" statüsü verilmesi, söz konusu statünün geri alınması ile bu statüye ilişkin yetki ve sorumluluklar düzenlendi.
Buna göre statü verilecek şirketlerin aynı veya tamamlayıcı sektörlerde faaliyette bulunan, asgari 5 şirketin bir araya gelmesiyle en az 5 milyon lira ödenmiş sermayeli anonim şirket olması gerekecek. Bu tutar, her takvim yılı başında enflasyon oranları kapsamında güncellenecek. Ödenmiş sermaye şartı, statünün verildiği tarih itibarıyla aranacak ve müteakip yıllarda bu koşulu daha önce sağlayan şirketler için yeniden dikkate alınmayacak.
Şirketlerin her bir tüzel kişi ortağının, başvuru tarihinden en az 2 yıl önce ticaret siciline kayıtlı olması gerekecek.
Sektörel dış ticaret şirketlerinin her bir tüzel kişi ortağının sermaye payı, toplam şirket sermayesinin yüzde 20'sinden fazla olamayacak.
Bakanlık, bu tebliğlerin uygulanmasıyla ilgili tereddütleri gidermeye, uygulamayı düzenlemeye ve bu tebliğlerin uygulanmasını sağlamak üzere alt düzenleyici işlemler yapmaya yetkili kılındı.
