Binance Kurucusu ve İcra Kurulu Başkanı Changpeng Zhao'nun "ellerinde bulunan FTX'in kripto para birimi olan FTT'leri satacaklarına" dair attığı tivitler ve FTX Üst Yöneticisi (CEO) Sam Bankman-Fried'ın "karşı karşıya kaldığı likidite krizini aşmak için nakit para enjeksiyonu talebinde bulunduğuna" dair haber akışı kripto piyasasındaki düşüşün fitilini ateşleyen gelişmeler oldu.
Şirketin likidite sorununun çözümlenmesi için Bankman-Fried ile Zhao arasında görüşmeler başladı. Taraflar, aralarında Binance'nin FTX'i satın almasına yönelik niyet mektubu imzalamış olsa da kısa bir süre içerisinde Binance, FTX'i satın almaktan vazgeçtiğini duyurdu.
Binance'den yapılan duyuruda, "Başlangıçta umudumuz, FTX müşterilerine likidite sağlama konusunda destek olabilmekti ancak sorunlar, bizim kontrolümüzün veya yardım etme kabiliyetimizin ötesinde." ifadelerine yer verildi.
ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), Emtia Vadeli İşlemler Komisyonu (CFTC) ve ABD Adalet Bakanlığı'nın FTX hakkında soruşturma başlattığı belirtilirken, cuma günü FTX tarafından yapılan açıklamada, şirketin ABD'de iflas sürecini başlattığı ve FTX CEO'su Bankman-Fried'in istifa ettiği bildirildi.
Binance Kurucusu ve İcra Kurulu Başkanı Zhao, FTX'teki erimenin tam etkisinin henüz hissedilmediğini ifade ederek, "kademeli kripto krizi" konusunda uyarıda bulundu.
FTT, BİR HAFTADA 24 BİN DOLARDAN 1 DOLARA İNDİ
FTT, hafta başından itibaren kaydettiği sert düşüşler ile yüzde 95'in üzerinde değer kaybederek 1 dolar seviyesine indi.
Bitcoin, hafta içerisinde yüzde 25'in üzerindeki gerileme ile 15 bin 588 dolara inerek 12 Kasım 2020'den bu yana gördüğü en düşük seviyeyi test etti. Bitcoin, perşembe günü ABD'de açıklanan enflasyonun yüzde 7,7 artışla beklentilerin altında kalmasının ardından kayıplarının bir kısmını telafi etse de FTX'in iflas başvurusu ile tekrar gerileyerek haftayı yüzde 19 azalışla 16 bin 900 dolar seviyesinden tamamladı.
Bu hafta yüzde 30'u aşan kayıplar yaşayan Ethereum, 1.074 dolar ile 13 Temmuz'dan bu yana en düşük seviyesini gördü. Ethereum, haftayı yüzde 18 azalışla 1.280 dolardan tamamladı.
"BANKMAN-FRİED'A KURTARICI GÖZÜYLE BAKILIYORDU"
İş Yatırım Uluslararası Sermaye Piyasaları Müdürü Şant Manukyan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kripto piyasalarında yaklaşık 4 aydır ciddi bir güven krizi olduğunu vurguladı.
Söz konusu krizin ikiye ayırılması gerektiğini, birinin LUNA, diğerinin ise merkeziyetçi finans kaynaklı olduğunu belirten Manukyan, bu krizin görece hafiflemesini sağlayan isimlerden biri olan Sam Bankman-Fried'in CEO'su olduğu FTX şirketinin usulsüz işlemler nedeniyle likidite sorunu yaşamasının ardından kripto piyasalarında sert satışların tetiklendiğini söyledi.
Manukyan, önceki krizlerde bazı kurumlara kredi sağlayan Bankman-Fried'a kurtarıcı gözüyle bakıldığını ifade ederek, şunları kaydetti:
"FTX ikinci büyük borsa olduğu için yatırımcılara 'orası sağlamdır' inancı hakimdi. 'Sepetteki elmaların bazıları çürük olsa da hepsi değil' düşüncesi vardı. Ama gördük ki hepsi de çürük olabilir. Sonuçta 'iki numara çürükse bir numarada da problem olabilir mi acaba?' korkusu piyasaya yansımaya başladı ve bunun henüz çözüldüğünü görmüyoruz. Çünkü yatırımcılar paralarını tam alabilmiş değiller. Kriptolarını çıkartamıyorlar. Nasıl bir zarar oluşacak? Buraya kamu otoriteleri muhakkak ki müdahale edecek. Nasıl bir müdahale gelecek? Bunların belirsizliği elbette baskı yaratıyor."
"KRİZİN NASIL ÇÖZÜLECEĞİNİ GÖRDÜKTEN SONRA KALICI BİR POZİTİF ETKİLENME OLACAKTIR"
Şant Manukyan, perşembe günü açıklanan ABD enflasyon verisinin ardından piyasa beklentileri paralelinde Fed'in, aralık toplantısında 50 baz puanlık faiz artışına gitmesi durumunda kripto piyasasının teorik olarak olumlu etkilenebileceğini, bu hafta gelen satışların Fed'den değil, güven krizinden kaynaklanması nedeniyle bu olumlu etkinin kalıcı olacağını düşünmediğini söyledi.
Bu krizin nasıl çözüleceğini gördükten sonra kalıcı bir pozitif etkilenme olacağını belirten Manukyan, yaşanan güven krizinin çözümü için regülatörlerin olması gerektiğini savunanların sayısının artacağını ve ciddi bir regülasyonun oluşacağını kaydetti.
Bu düzenlemelerin hemen olamayacağını aktaran Manukyan, şu değerlendirmelerde bulundu:
"İleride bu regülasyonlardan kazançlı çıkacak olan aslında merkeziyetsiz finans modelidir. Çünkü bir kez daha şunu gördük ki paranızı emanet ettiğiniz kurumun yöneticileri dürüst değilse büyük zararlara maruz kalabiliyorsunuz ve bu durum sadece kripto paralar için değil, hisse senetleri için de geçerli. Dolayısıyla merkeziyetsiz finans aslında aracısız bir model ve biraz daha popülerleşebilir. Ama bu regülasyona gerek olmayacağı anlamına gelmez. Regülatörler mutlaka oraya da belli ölçüde regülasyonlar getirecektir. Büyük bir ihtimalle bu iş kripto bazlı kurumlarda sorun yaratacak ve küçülmelerine neden olacak. Ama bu, ilk 10'da yer alan ve kendisini ispat etmiş kriptolara uzun vadede güçlenme olarak geri dönecek."
"FTX İLE İLGİLİ SÜRECİ YAŞAMAMIŞ OLSAYDIK BİTCOİN'DE DE NASDAQ İLE PARALEL YÜKSELİŞLER GÖRMEYİ BEKLERDİK"
Kripto Para Uzmanı Gökçe Çalışan da yılbaşında 32 milyar dolar değerleme üzerinden 400 milyon dolarlık yatırım toplayan FTX'in, müşterilerine ait 4 milyar doların üzerindeki fonu, kardeş şirketi olan Alameda Research'e usulsüzce aktarması sonucu müşteri varlıklarının karşılığının olmadığının anlaşılması sonucu ekosistemde panik ve çıkışlar yaşandığını anlattı.
LUNA'nın başlattığı güven krizinin domino etkisi yaratarak birçok kurumsal oyuncunun sistemden silinmesine neden olduğunu belirten Çalışan, "Alameda Research de muhtemelen önceki krizlerde ciddi zarar yazan firmalardan biri olarak onlar gibi batması gerekirken, FTX fonları ile kurtarılmak istendi ancak büyük başarısızlıkla sonuçlandı." dedi.
Çalışan, enflasyon verilerinin ardından Fed'in "ultra şahin" politikasından geri adım atacağı beklentileri oluştuğunu ifade ederek, "Nasdaq ile Bitcoin'in korelasyonunun son 2 yılda zirve seviyelerde olduğu göz önüne alınırsa FTX ile ilgili süreci yaşamamış olsaydık Bitcoin'de de Nasdaq ile paralel yükselişler görmeyi beklerdik." diye konuştu.
"TÜRK BORSALARINI KULLANAN YATIRIMCILAR İÇİN ŞU ANDA BU TARZ BİR İFLAS RİSKİ YOK"
Stratejist Türker Balkar ise 2008 global krizine benzer bir durum yaşayan kripto ekosisteminde FTX borsasının iflas başvurusunda bulunmasıyla diğer borsalarda da aynı durumun yaşanabileceği endişesinin arttığını ve ciddi bir güven sorunu oluştuğunu aktardı.
Bu süreçte birçok borsa tarafından "şeffaflık ilkelerini işletecekleri ve kullanıcı varlıklarının izlenebileceği sistemleri devreye alacakları" açıklansa da spekülatif söylemlerin henüz durulmadığını ifade eden Balkar, Türkiye'de kripto para borsalarında kullanıcı varlıklarının teminat olarak kullanılması söz konusu olmadığından Türk borsalarını kullanan yatırımcılar için şu anda bu tarz bir iflas riski bulunmadığını söyledi.
Balkar, Fed'in aralık ayında 50 baz puanlık faiz artışına gitmesi halinde bu durumun kripto paralara da olumlu yansıyacağını ancak şu anda oluşan güven probleminin bu beklentinin istenilen boyutta fiyatlara yansımasına engel oluşturduğunu kaydetti.
Söz konusu FTX iflasının başka borsalara sirayet etmeden kontrollü bir tasfiyeye dönüşmesi durumunda kripto paraların da global piyasaların risk iştahına eşlik edeceğini belirten Balkar, "Ancak sisli bir havada yatırımcıların merkezi borsaları sorgulaması ve sektörde regülasyon eksiklerinin hissedilmesi sebebiyle buraya girmeyi planlayan yatırımcıların ürktüğü göz ardı edilmemeli." dedi.
