Ülkede yeni mali yıl başlamadan önce Kongre'nin geçici bütçe tasarısını onaylayamaması nedeniyle federal hükümetin kapanmasının 23'üncü gününe girilirken, ABD tarihinin en uzun süren ikinci kapanması yaşanıyor.
Cumhuriyetçiler ve Demokratlar bütçe üzerinde hala uzlaşmaya varamazken, Senato'da dün 12'nci kez yapılan oylamada da geçici bütçe tasarısının geçmesi için gereken 60 oy sayısına ulaşılamadı.
Söz konusu oylama, Demokrat Senatör Jeff Merkley'in 21 Ekim'de başladığı, 22 Ekim'e kadar kesintisiz devam eden konuşması nedeniyle gecikmeli olarak yapıldı. Merkley, hükümetin kapanmasını ve Trump'ın politikalarını protesto için kürsüyü işgal ederek 22 saati aşkın süre konuştu.
TRUMP, HÜKÜMETİN KAPANMASINDAN DEMOKRATLARI SORUMLU TUTUYOR
Demokratlar, sağlık sigortası sübvansiyonlarının süresinin uzatılmasını talep ederken Cumhuriyetçiler, mevcut harcama düzeylerinde değişiklik içermeyen "temiz" bir geçici bütçe tasarısında ısrarcı olmaya devam ediyor.
ABD Başkanı Donald Trump, kapanma sürecini federal hükümeti küçültme hedefi ve "Demokrat programları" olarak nitelendirdiği alanları hedef almak için kullanırken, hükümetin kapanmasından sorumlu tuttuğu Demokratlarla bütçe konusunda masaya oturmaya yanaşmıyor.
Senato'daki Demokratlar, kendisiyle Asya seyahati öncesi görüşmek istese de Trump, Demokratlarla yalnızca geçici bütçe tasarısını onaylayarak hükümetin açılmasını sağlamaları durumunda görüşeceğini belirtti.
KAPANMA, FEDERAL HİZMETLERİ AKSATIYOR
Federal hükümetin kapanmasıyla birçok kamu çalışanı ücretsiz izne çıkarılırken, ABD ordusu, istihbarat kurumları, kamu hastaneleri, havaalanları ve hapishanelerde görevli personel çalışmaya devam ediyor.
"Temel personel" kategorisinde yer alan bu çalışanlar, kapanma dönemlerindeki maaşlarını genellikle Kongre yeni bir bütçe geçirene kadar alamıyor.
Federal hükümetin kapanması, ülke genelinde birçok kamu hizmetinde aksamalara yol açıyor.
Gıda yardım programları bu durumdan olumsuz etkilenirken, özellikle düşük gelirli aileler ve çocuklar için önemli programlarda finansman kısıtlamaları nedeniyle sınırlı hizmet sunuluyor.
Ulusal parklar ve bazı müzeler de kısıtlı hizmet verirken, park yolları ve yürüyüş alanları genel olarak açık kalsa da güvenlik ve bakım hizmetlerinde aksaklıklar yaşanıyor.
Kapanmanın etkisi hava trafiğinde de kendini gösteriyor. Hava trafik kontrolörleri gibi kritik personel ücret almadan görevine devam etse de diğer destek hizmetlerindeki eksiklikler uçuş gecikmelerine yol açıyor.
KAPANMANIN SÜRESİ UZADIKÇA EKONOMİK ETKİLERİ DERİNLEŞİYOR
Ekonomistler, kapanmanın süresinin uzaması halinde ABD ekonomisine etkisinin derinleşebileceği uyarısında bulunuyor.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, hükümetin kapanmasının ekonomiye günde 15 milyar dolara kadar maliyet oluşturabileceğine işaret etti.
ABD Kongresi Bütçe Ofisi (CBO), 2018-2019 dönemindeki kapanmanın Gayri Safi Yurt İçi Hasıla'yı (GSYH) toplam 11 milyar dolar azalttığını ve bunun 3 milyar dolarının kalıcı kayıp olduğunu tahmin ediyor.
CBO, uzun süreli kapanmaların, işletmelerin federal izin ve sertifikalara erişememesi veya federal kredilerden yararlanamaması nedeniyle özel sektör yatırımlarını ve istihdam kararlarını da olumsuz etkilediğini belirtiyor.
Ayrıca kapanma sürecinde ekonomik veri takvimi de aksıyor. İş gücü piyasası ve enflasyona ilişkin göstergelerin açıklanmaması, piyasalardaki belirsizliği artırıyor. Bu durum, para politikası kararlarını veriler doğrultusunda alan ABD Merkez Bankasını (Fed) "karanlıkta" bırakıyor ve Bankanın yanlış politika kararı alma riskini yükseltiyor.
KAPANMANIN NE ZAMAN SONA ERECEĞİ BELİRSİZLİĞİNİ KORUYOR
ABD'de federal hükümete finansman sağlayacak bir bütçenin Kongre'den ne zaman geçeceği ve kapanmanın ne zaman sona ereceği hala belirsizliğini koruyor.
Cumhuriyetçiler ve Demokratlar arasındaki görüş ayrılıkları ve her iki tarafın da duruşlarından taviz vermemesi süreci zorlaştırıyor.
ABD'de iş gücü piyasası, enflasyon ve temel hizmetlerin sürdürülebilirliği açısından kapanmanın olası etkileri yakından takip ediliyor.
FEDERAL HÜKÜMET 1 EKİM'DE KAPANMIŞTI
ABD'de 2025 mali yılı 30 Eylül Salı gece yarısı itibarıyla sona ererken federal hükümet, yeni mali yıl başlamadan önce Kongrenin geçici bütçe tasarısını onaylayamaması nedeniyle kapanmıştı.
Federal kamu kuruluşlarının faaliyetlerini sürdürmesini sağlayacak geçici bir bütçe tasarısının Kongreden geçememesi, 2018-2019 döneminden bu yana ilk kez hükümetin kapanmasına yol açmıştı.
Amerikan kanunlarına göre Kongre, 1 Ekim'de başlayıp 30 Eylül'de sona eren mali yıl için bütçeyi onaylayamazsa aranın geçici bütçelerle kapatılması gerekiyor.
Geçici bütçenin de onaylanamadığı dönemlerde harcama yetkisini kaybeden federal kurumlar, geçici olarak faaliyetlerini durduruyor. Bu durum, mali yıl başlamadan hükümete fon sağlayacak bir yasanın geçirilmemesi halinde federal hükümetin operasyonlarının çoğunun durması anlamına geliyor.
ÜLKE TARİHİNDEKİ EN UZUN KAPANMA 35 GÜN SÜRDÜ
Sorumlu Federal Bütçe Komitesi ve Kongre Araştırma Servisi verilerine göre, 1981'den bu yana 3 gün veya daha kısa süreli 10 kapanma yaşanırken, federal hükümetin operasyonlarını ciddi şekilde etkileyen uzun süreli 4 kapanma oldu. Bunlardan ilk ikisi 1995-1996 yıllarında eski ABD Başkanı Bill Clinton döneminde yaşandı. 14 Kasım 1995'te başlayıp 18 Kasım 1995'te sona eren kapanma 5 gün sürdü. 16 Aralık 1995'te başlayıp 5 Ocak 1996'da sona eren kapanma 21 günü buldu.
Barack Obama döneminde de 1 Ekim 2013'te başlayıp 16 Ekim 2013'te sona eren 16 günlük bir kapanma yaşandı.
ABD Başkanı Donald Trump'ın ilk döneminde ise ülke tarihinin en uzun süreli kapanması gerçekleşti.
Trump'ın Meksika duvarı için finansman içermeyen geçici bütçe tasarısını imzalamayacağı restiyle ortaya çıkan bütçe krizi, Demokratların geri adım atmaması sonrasında federal hükümetin kısmen kapanmasıyla sonuçlanmıştı.
35 gün süren kapanma 22 Aralık 2018'de başlayan 24 Ocak 2019'da sona erdi.
