ABD'de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), haziranda aylık bazda yüzde 0,3 ile beklentiler dahilinde, yıllık bazda yüzde 2,7 ile beklentilerin üzerinde artış gösterdi. Aylık enflasyon ocaktan, yıllık enflasyon da şubattan bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.
ABD'de Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ise haziranda aylık bazda değişim göstermezken yıllık bazda yüzde 2,3 ile beklentilerin altında arttı.
Haziran ayına ait perakende satış verileri, güçlü toparlanmaya işaret etti. Perakende satışlar, aylık bazda yüzde 0,6 artarak beklentilerin üzerine çıktı. Mayıs ayında kaydedilen yüzde 0,9'luk sert düşüşün ardından, haziranda birçok kalemde satışlar yükseliş gösterdi.
Öte yandan, Trump'ın gümrük tarifelerine yönelik açıklamaları da yatırımcıların odağında yer aldı.
Hafta başında Trump'ın, Avrupa Birliği ve Meksika'dan yapılan ithalata yüzde 30 gümrük vergisi uygulanacağını açıklaması, küresel ticaret gerilimlerini artırırken yatırımcıları güvenli limanlara yöneltti.
Bununla birlikte Trump, Ukrayna'daki savaşın 50 gün içinde sona erdirilmesine yönelik anlaşma sağlanamaması halinde Rusya'ya yüzde 100 ikincil gümrük vergileri uygulanacağını açıkladı.
Analistler, Trump'ın Rusya'ya hemen yaptırım uygulayabileceğine yönelik endişelerin, Moskova'ya 50 gün ek süre tanınmasıyla hafiflediğini ifade ederek, piyasalarda özellikle Rusya'nın hakim olduğu emtia ürünlerinde arz endişeleri nedeniyle fiyatların yükseldiğini belirtti.
Bu gelişmelerin ardından ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı yüzde 4,44 seviyesinde tamamladı, dolar endeksi yüzde 0,6 artışla 98,5'e yükseldi.
DEĞERLİ METALLER REKOR SEVİYELERİ TEST ETTİ
Değerli metallerde yoğun haber akışıyla dalgalı seyirle tamamlanan haftada altın üç haftanın zirvesini, gümüş yaklaşık 14 yılın, platin 11 yılın ve paladyum da 2 yılın en yüksek seviyelerini gördü.
Gümüşün ons fiyatı, hafta boyunca dalgalı seyir izledi ve 39,13 dolar seviyesini görerek Eylül 2011'den bu yana en yüksek düzeye ulaştı ancak zirve seviyeden geri çekilerek haftayı negatif tamamladı.
Analistler, gümüş piyasasında arz açığının bulunduğuna ve özellikle güneş enerjisi sektörü başta olmak üzere talebin güçlü seyrettiğine dikkati çekerek, gümüşün performansının altına yetişebileceğini belirtti.
Platinin ons fiyatı, yükseliş ivmesini koruyarak son 11 yılın en yüksek seviyesini gördü. Hafta içinde değerli metaller genelindeki yükselişe katılan platin, 1.485 dolar seviyesine kadar çıktı.
Analistler, platin piyasasında son dönemde yaşanan hızlı yükselişte spekülatif alımların etkili olduğunu, Çin'de fiziksel talep ve mücevherat tüketiminde beklenen yavaşlamanın, üçüncü çeyrekte platin fiyatlarını sınırlayabileceğini belirtti.
Paladyumun ons fiyatı da yaklaşık iki yılın en yüksek seviyelerini test etti. Hafta içinde 1342,71 dolara kadar yükselen paladyum, Haziran 2023'ten bu yana en yüksek seviyesini gördü.
Yükselişte Rusya-Ukrayna Savaşı'nın tırmanabileceği endişesiyle, dünyanın en büyük paladyum tedarikçilerinden Rusya'dan arzın kesintiye uğrayabileceği yönündeki kaygılar etkili oldu.
Analistler, elektrikli araç üretimine geçiş ve geri dönüşüm kaynaklarının artmasıyla paladyuma talebin uzun vadede baskı altında kalabileceğini ancak kısa vadede Rusya kaynaklı arz riskleri nedeniyle fiyatların yüksek seviyelerde seyretmeye devam edebileceğini belirtti.
Bu gelişmelerle değerli metallerde ons bazında fiyatlar, platinde yüzde 1,6, paladyumda yüzde 2,1 değer kazandı, altında yüzde 0,2 ve gümüşte yüzde 0,6 değer kaybetti.
BAZ METALLERDE MAKROEKONOMİK DESTEK
Baz metallerde tarife endişeleriyle karışık seyir izlenirken Çin ve ABD'den gelen makroekonomik veriler, fiyatlamalar üzerinde etkili oldu.
Çin ekonomisinin ikinci çeyrekte yıllık bazda yüzde 5,2 büyüyerek beklentileri aşması, baz metallere yönelik endişeleri azalttı.
Aynı zamanda ABD'de açıklanan güçlü perakende satışlar ile iyimser tüketici güveni verileri, baz metallere yönelik talep görünümünü destekledi.
Bir önceki hafta Trump'ın ithal bakıra yüzde 50 gümrük vergisi getireceğini açıklamasıyla hızla yükselen bakır fiyatları, geçen hafta Çin'e gitmesi beklenen bazı bakır yüklerinin rotasını değiştirerek tarife devreye girmeden önce ABD'ye ulaşmasıyla kısmen baskılandı.
Öte yandan, Endonezya hükümeti, ABD ile yürüttüğü ticaret görüşmelerinde nikel ihracatının yeni ABD tarifelerinden muaf tutulması için pazarlık yaptı ancak bu gelişme, fiyatlar üzerinde belirgin etki yaratmadı. Nikel piyasasında son dönemdeki arz fazlası ve Çin'de paslanmaz çelik sektöründeki yavaşlama nedeniyle fiyat baskısı hissedilmeye devam ediyor.
Bu gelişmelerle baz metallerde tezgah üstü piyasada bu hafta fiyatlar, libre bazında bakırda yüzde 0,2, alüminyumda yüzde 0,1 değer kaybederken çinkoda yüzde 2,8, kurşunda yüzde 1 ve nikelde yüzde 0,2 değer kazandı.
PETROL FİYATLARINDA ARZ RAHATLIĞI
Petrol fiyatlarının dalgalı seyrettiği haftada arz kaynaklı endişeler ve talep sinyalleri fiyatlamalar üzerinde etkili olurken yükselen dolar endeksi baskı oluşturdu.
Trump, Rusya'ya Ukrayna'daki savaşı sona erdirmesi için 50 günlük süre tanıdığını ve bu sürenin sonunda yaptırımlar uygulayabileceğini açıkladı. Bu açıklama başlangıçta petrol fiyatlarında yükselişe yol açarken yaptırımların hemen devreye girmeyecek olması, arz kesintisi endişelerini yatıştırdı.
Fiyatlamalarda jeopolitik riskler de etkili olurken Irak'ın kuzeyindeki petrol sahalarına düzenlenen insansız hava aracı (İHA) saldırıları ve İsrail'in Suriye'ye yönelik hava operasyonlarının ardından arz endişeleri arttı.
Aynı zamanda jeopolitik risklerin yanı sıra güçlü mevsimsel talep de fiyatları destekledi. Temmuzun ilk iki haftasında küresel petrol talebi, günlük ortalama 105,2 milyon varil seviyesinde gerçekleşti.
Doğal gaz piyasasındaki fiyatlamalarda hava koşulları belirleyici oldu. ABD genelinde yaz sıcaklıklarının artmasıyla klimalara yönelik talep yükseldi, bu da doğal gaz tüketimini artırdı. ABD vadeli doğal gaz fiyatları, özellikle temmuz ortası için öngörülen sıcak hava dalgası nedeniyle fiyatlamalarda pozitif ayrıştı.
Bu gelişmelerle Brent petrolün varil fiyatı yüzde 2 azalırken New York Ticaret Borsasında işlem gören doğal gazın İngiliz termal birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 6,8 değer kazandı.
TARIM EMTİA TARİFE GERGİNLİĞİ
Tarımsal emtialarda karışık seyir izlenirken tarife endişelerinin yanı sıra Rusya ve Ukrayna gibi kilit üretici bölgelerde yaşanan kuraklık ve hasat gecikmeleri, arz endişelerinin sürmesine neden oldu.
Trump'ın Avrupa ve Meksika menşeli tarım ürünlerine yönelik tarifeleri artırma planı, fiyatlamalar üzerinde etkili oluyor.
Soya fasulyesi ve mısırda güçlü işleme faaliyetleri ile Çin'in artan ithalatı fiyatlara destek sağlarken Güney Amerika'daki kuraklık ve yağış dengesizlikleri dikkati çekiyor.
Bu gelişmelerle, bu hafta Chicago Ticaret Borsasında kilo başına fiyatlar, soya fasulyesinde yüzde 2,7, mısırda yüzde 3,3, buğdayda yüzde 0,4 değer kazanırken pirinçte yüzde 3,3 azaldı.
Kahve piyasasının odağında ABD'nin Brezilya'ya uygulayacağını duyurduğu yüksek gümrük tarifesi yer almaya devam ederken bazı ithalatçılar, bu vergiden kaçınmak amacıyla Brezilya kahvesini 1 Ağustos'tan önce ABD limanlarına ulaştırmaya çalıştı.
ABD'de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange'te libre bazında fiyatlar, kahvede yüzde 6,3, şekerde yüzde 1,3 ve pamukta yüzde 2 arttı. Kakaonun ton başına fiyatı ise haftayı yüzde 5,8 azalışla tamamladı.
